Umu Seleme është pyetur për mënyrën sesi lexonte Kuran i Dërguari i Allahut a.s. dhe ajo është përgjigjur: “Ai e ndërpriste leximin ajet pas ajeti. Në këtë mënyrë ai lexonte: “Bismilahi Rrahmani Rrahim. El hamdulilahi Rab-bil alemin. Errahmani Rrahim. Maliki jeumi din.”[1]
Në një version tjetër thuhet: “Kur lexonte, ai e ndërpriste leximin e tij ajet pas ajeti dhe thoshte: “Bismilahi Rrahmani Rrahim” dhe pushonte. Pastaj thoshte: “El hamdulilahi Rab-bil alemin” dhe përsëri pushonte. Pastaj thoshte: “Errahmani Rrahim. Maliki jeumi din.”[2]
Ebu Omer Dani, duke komentuar ndalimin e pëlqyer gjatë ajeteve thotë: “Njëra nga gjërat që nevojiten është që lexuesi të ndalojë në fund të çdo ajeti, sepse ato në vetvete janë ndarës. Në shumicën e rasteve fundi i ajeteve e plotëson kuptimin e tyre dhe aty përfundojnë ndodhitë e ndryshme. Disa prej imamëve të hershëm dhe lexuesve të mëparshëm e pëlqenin ndalimin në fundin e ajeteve, edhe nëse ajetet kishin lidhje me njëra-tjetrën, për vetë arsyen që përmendëm më parë, se ato janë ndarëse dhe nuk janë të ngjashme, për shkak të fjalëve të plota në përmbajtjen e tyre, në ndryshim nga fundet e tyre.”
Pas kësaj ai përcjell nga Jezidi, e ky nga Ebu Amri, se ky i fundit ndalonte në çdo fund ajeti dhe thoshte: “Për mua është më e dashur që të ndaloj në fund të një ajeti. Për këtë janë transmetuar edhe hadithe nga i Dërguari i Allahut a.s. në mënyrën sesi ai e përdorte ndalimin gjatë ajeteve. Pas kësaj ai përcolli hadithin e mëparshëm.”[3]
[39/1] Ky është një sunet, të cilin e kanë braktisur shumica e kënduesve në këto kohë. Ne i dëgjojmë në namaz sesi e lexojnë Fatihanë me një frymë të vetme, pa ndaluar në fundet e ajeteve. Ata janë distancuar nga sunetet dhe praktikojnë risitë. Allahu na udhëzoftë neve dhe ata në ndjekjen dhe miratimin e traditës së të Dashurit a.s., në të gjitha gjendjet, fjalët dhe veprat e tij.
[39/2] Këto fjalë ishin për imamët, ndërsa për njerëzit e thjeshtë çështja është edhe më e rrezikshme, sepse gabojnë shumë në lexim, madje mund të mos lexojnë disa shkronja prej tij. Ka raste që ata i ndryshojnë shkronjat me disa të tjera, si p.sh.: ata e lexojnë (el lezijne) me gërmën “z” në vend të gërmës “dh” (el-ledhine), ose thonë: el hemdu lilah me “h” të lehtë dhe jo të fortë që del nga fyti. Disa të tjerë thonë: edhalijn duke përdorur “dh” në në vend të “d”-së së trashë, ose thonë ij-jake nebudu ij-jake nestein duke mos e lexuar “vavin”[4], apo duke lënë pa shqiptuar sheden (dyfishimin e gërmës) në fjalën ij-jake neabudu, duke e thënë me një “j” të vetme, pa dyfishim. Nëse ai është i vetëdijshëm për kuptimin e saj, në këtë rast ai bie në kufër, sepse ijak është drita e diellit.
[39/3] Tek disa njerëz mund të mblidhen një bashkësi e këtyre gabimeve dhe tek disa të tjerë mund të mblidhen të gjitha, por sërish i shikon këta njerëz, sesi ua kthejnë shpinën mësimeve të dijes dhe sesi pengojnë njerëzit e tjerë për t’u ulur tek dijetarët. Në anën tjetër ata shpejtojnë për t’u ulur në tubimet e lojrave dhe llafeve. Dihet fare mirë se qëndrimi i dijetarit për të përhapur dijen është nga një mirësitë më të mëdha që u dhurohet njerëzve të thjeshtë. Për këtë arsye prej tyre kërkohet që të nxitojnë për të kërkuar diturinë e dobishme, por nëse dijetari qëndron në mesin e tyre duke i këshilluar dhe duke i mësuar, dhe ata i kthejnë shpinën, sa njerëz të këqij dhe të lodhur do të jenë. Atyre u del si detyrë që t’i frikësohen Allahut për këto kundërshtime që bëjnë dhe të kërkojnë shpëtimin nëpërmjet kërkimit të diturisë dhe njohjes së fesë, sepse vetëm ajo është anija e shpëtimit.[5]
Shkeputur nga libri “El kaulul mubin fi ahtail musal-lin” (Gabimet e namazlive) te shejkhut te nderuar Mesh’hur Hasan Selman
[1] E përcjell Ebu Daudi në “Sunen” me nr. 411, Bejhakiu në “Sunen el Kubra” (2/44), Darekutni në “Sunen” me nr. 118, Hakimi në “Mustedrak” (2/231-232), Ahmedi në “Musned” (6/302), Dani në “El kiraet” (1/6) dhe (2/8). Hadithi është i saktë si rezultat i rrugëve dhe haditheve të tjera që dëshmojnë për të, siç thuhet në “Irua el galil” (2/60).
[2] Ky është version i Danit në librin “El Kiraet” (1/6) dhe (2/8).
[3] “El Kiraet” (2/5), “Irua el galil” (2/62), “El Itkan” (2/115).
[4] Bejxhuri në librin “Hashijet sherh Ibn el Kasim” (1/154), rreth këtij gabimi thotë: “Siç veprojnë shumë injorantë.’ Për më tepër rreth fjalës dalijn dhe dhalijn, shih fjalët e Ibn Kethirit në fund të komentit të sures Fatiha.
[5] Për rrezikun e distancimit nga tubimet e dijes në xhami, shih “Islah el mesexhid” fq. 124-126 me autor Kasimin.
